Język słoweński
Język słoweński, czyli slovenščina. Trudna gramatyka, zróżnicowana wymowa, siedem dialektów i kilkadziesiąt narzeczy. I tylko 2 miliony użytkowników. O tym przepięknym języku, uważanym przez niektórych za najładniejszy język słowiański moja przyjaciółka Jadranka tytułem wstępu napisała tak:
"I am very glad that you like my language! It is special, has a lot of rules and some special rules that no other language has (for example there is a different ending for 1 woman, 2 women, and 3 or more women)."Tak, trudny język.
Osobne końcówki dla jednej kobiety, dwóch kobiet i całego babińca (haremu…?), czyli dla większej ilości kobiet.
 |
| Cvetlični med, czyli miód kwiatowy. Brzmi słooodko... |
Już przed rozpoczęciem nauki wnioskuję, ze kobiety w tym kraju pełnią ważną rolę, a skądinnąd wiadomo, że ich uroda nie podlega dyskusji.
Znam dwie Słowenki i obydwie są piękne: brunetka i blondynka.
To też jest chrakterystyczne dla tego kraju: leży on na granicy różnych stref wpływów.
Na ziemi Słoweńskiej spotykają się wpływy języków słowiańskich, romańskich, germańskich i ugrofińskich (węgierski), może jeszcze jakieś inne.
W rejonie tym mamy też całe mrowie jezyków i dialektów słowiańskich
Sam język słoweński (slovenščina) jest najbogatszym w dialekty językiem z grupy słowiańskiej.
Występuje w nim 46 narzeczy zrupowanych w 7 głównych dialektów.
Są to narzecza karynckie, przymorskie, rowtarskie, goreńskie, doleńskie, styryjskie i panońskie.
Różnią się one znacznie miedzy sobą wymową, a szczególnie akcentem, ale zrozumienie nie sprawia ich uzytkownikom większych trudności.
Istnieje też oficjalna, wzorcowa wymowa i oficjalny standard języka.
A wszystko to w kraju, który ma 2 miliony mieszkańców!
Podobnie zróżnicowana jest uroda mieszkańców tego kraju.
Są osoby o dość ciemnej, południowej karnacji oraz typowo jasno-włose i jasno-skóre, to już wynika z moich obserwacji na miejscu.
Ja na ten język zwróciłem uwagę, w czasie przejazdu autostradą trans-słoweńską do Chorwacji.
Przede wszystkim cudowne widoki i te zamki oraz klasztory na stożkowatych górach.
Po drugie wspaniałe światło, być może jeszcze piękniejsze niż we Włoszech, bo modelowane przez specyficzne tutejsze górskie powietrze.
W tym świetle wszystko wyglada ładniej.
Słowenia to w zasadzie same góry i sródgórskie doliny.
I po trzecie kwestia języka: już same nazwy najważniejszych miast : Maribor i Ljubljana są powalające i tak bardzo słowiańskie.
Ljubljana, stolica Słowenii (Ljubljana je glavno mesto Slovenije) po polsku przezwana jest brzydko "Lublaną", po włosku troche lepiej "Lubianą", zaś Niemcy to piękne słowo odpalają krótkim szczeknięciem: "Laibach".
Nie sprawdzałem, ale na pewno nie będzie to Die Leibach, tylko Der Leibach :-)
Słoweńska Teuto-Wikipedia dopuszcza: "V srednjem veku se je tako za reko kot za mesto uporabljal staro nemški izraz Laibach – stoječa voda, ki povzroča poplave. Ime je bilo v uradni uporabi do leta 1918".
Ljubljana (przypominam: je glavno mesto Slovenije) leży, a jakże, nad rzeką Ljubjanicą i od nazwy rzeki prawdopodobnie pochodzi nazwa miasta.
Te piękne żeńskie koncówki (-ana, -anica)!
Przypomina mi się dzieciństwo, kiedy na 12-letnią kuzynkę Jasię, w chwili złości, a także dlatego, że była najstarsza i największa z nas, mówiliśmy Janica.
Koncówka -anica jest jak powrót do domu, domu który był w Małopolsce, a szerzej do domu Słowiańskiego, nas wszystkich Słowian.
I jeszcze nie mogę się powstrzymać przed podaniem małego cytatu z Wikipedii, pierwszego zdania o tej rzece: "Ljubljanica je reka v osrednji Sloveniji, v južnem delu Ljubljanske kotline, desni pritok Save".
Dla mnie te proste wikipedialne zdania po słoweńsku brzmią jak poezja.
Nasz polski język utracił już te miękkości, słowiańskości i kobiecości, na rzecz łacińskich, romańskich i niemieckich stwardnień i uproszczeń, które też są piękne, ale inaczej.
Słuchanie Słoweńszczyzny, to jak powrót do dzieciństwa i słowiańskiego dziedzictwa.
A potem jeszcze, pod koniec transsłoweńskiej podrózy, w sklepie na stacji benzynowej, moja żona zwróciła mi uwagę na napis na słoiku z miodem: "cvetlični med".
"Med", może nic szczególnego, tak samo mówi się po czesku, ale słowo "cvetlični" powala swoim urokiem.
A cały napis brzmiał: "Cvetlični med z leseno palčko".
Uczcie się Słoweńskiego!
 |
| Cvetlični med z leseno palčko |
zobacz:
